Edita Šatienė, Voorzitter van het Seniors Initiatives Centre
Het rapport van Litouwen voor het compendium is gebaseerd op bureauonderzoek aan de hand van 21 referentiebronnen en interviews met 14 ouderen, 12 vrouwen en 2 mannen in de leeftijd van 67 tot 87 jaar. Geografisch gezien zijn de geïnterviewden afkomstig uit de twee grootste steden Vilnius en Kaunas en één regionale stad Alytus; daarom zijn alleen de ervaringen met leeftijdsgebondenheid van stadsbewoners vertegenwoordigd. Er is een aanzienlijk verschil tussen de levensomstandigheden, gezondheidszorg en andere diensten in de steden, regionale steden en op het platteland. Stadsbewoners hebben bijvoorbeeld gemakkelijker toegang tot alle medische- en bankdiensten; ze kunnen gemakkelijker informatie vinden en krijgen (juridisch, verzekeringen, enz.). Daarom is de uit de interviews verkregen informatie niet voldoende representatief.
De geïnterviewden noemden de woorden ” leeftijdsdiscriminatie” of “discriminatie” niet expliciet, maar de aspecten van leeftijdsdiscriminatie kwamen impliciet naar voren in andere woorden, zoals “uitsluiting”, “gebrek aan tolerantie”, “onverschilligheid”, “onbeleefdheid”, “achterstelling”, “terughoudendheid”.
Het bureauonderzoek bracht twee acute probelmen in relatie tot leeftijdsdiscriminatie aan het licht die onmiddellijke actie behoeven. Het ene probleem is dat in de wetgeving en de besluiten van de minister van Volksgezondheid over specifieke ziektepreventieprogramma’s duidelijk sprake is van leeftijdsdiscriminatie. Een andere kwestie is de achterblijvende geriatrische geneeskunde en het gebrek aan geriatrische artsen in Litouwen. Chronische ziekten en aandoeningen bij ouderen zijn zowel een medische als een sociale aangelegenheid en de huisarts is niet in staat deze zaken professioneel aan te pakken. Voor veranderingen zijn politieke acties nodig, die niet zullen worden genomen zonder de actieve betrokkenheid van goed voorgelichte burgers. Gerichte voorlichtingsprogramma’s kunnen helpen om het bewustzijn over deze onderwerpen te vergroten en de bereidheid van ouderen te versterken om actiever te vragen om de diensten die relevant zijn voor hun situaties.
Een aangename verrassing uit het bureauonderzoek was dat sommige ouderen wel degelijk leeftijdsdiscriminatie herkennen en de gevallen melden bij de Office of Equal Opportunities Ombudsperson (OEOO). In 2021 analyseerde de OEOO 18 claims in verband met leeftijdsdiscriminatie. Met een groter bewustzijn van leeftijdsdiscriminatie kunnen meer gevallen worden verwacht die aan de OEOO worden gemeld en geanalyseerd.
Tijdens het bureauonderzoek werd geen educatief aanbod gevonden over de aanpak van leeftijdsdiscriminatie. Aangezien een van de geïnterviewden tijdens de teambuildingtraining binnen haar instelling een opdracht in verband met leeftijdsdiscriminatie noemde, mogen we aannemen dat leeftijdsdiscriminatie tot op zekere hoogte aan bod komt in sommige bedrijfstrainingen. Het was echter niet mogelijk om door middel van bureauonderzoek specifieke leeftijdsgerelateerde educatieprogramma’s te vinden. Het enige voorbeeld dat via een zoektocht op internet werd gevonden was het alfabet Gelijke kansen en non-discriminatie voor werknemers. Dit is een interactieve online cursus over het onderwerp discriminatie op de arbeidsmarkt, waarvan les 9 specifiek gewijd is aan leeftijdsdiscriminatie.
Het werk aan het rapport, de interviews en de gesprekken met collega’s en belanghebbenden hebben geleid tot belangstelling voor de bevindingen en volgende stappen van het project, zodat iedereen uitkijkt naar de projectresultaten die zullen volgen.